 |
Philippus Strooband |
|
|
Op 30 juli 1749 wordt in de Jacobijnerker te Leeuwarden Philippus gedoopt. Hij is het derde kind van Hendrik Stroband (*Leeuwarden 1719 - +Workum 1805) en Maria/Marijke Ruardi (*Leeuwarden 1719 - +Workum 1791). |
|
|
Als vader Hendrik omstreeks 1752 commies te Workum kan worden, verhuist het gezin uit Leeuwarden naar Workum. Ze komen wonen op het huidige Súd 149, waar ook zijn voorganger commies Hofman heeft gewoond. |
|
|
Philippus groeit hierdoor op in de stad Workum. Hij ontmoet daar zijn vrouw Maria Magdalena Vlot, die op 8 maart 1741 in de Sint Gertrudiskerk te Workum is gedoopt als dochter van de Workumer medecine doctor en hopman Hendrik Vlot en Maria Elisabeth Leemput. |
|
|
Philippus en Maria Magdelena trouwen in de Sint Gertrudiskerk te Workum op 9 juni 1771 en verhuizen naar Alkmaar. |
|
|
In Alkmaar wordt Philippus op 26 november 1771 lid van het gilde van de schilders, het Sint Lucas Gildt genaamd. Het eerste kind, Maria Elisabeth, wordt daar in de Gereformeerde kerk op 13 oktober 1772 gedoopt. |
|
|
In 1773 heeft Philippus het “Gilt verlaate”. Hij is met zijn gezin naar Leeuwarden verhuisd. In het lidmatenboek van de Hervormd e Gemeente te Leeuwarden staat, dat Philippus Stroband en Maria Magdelena Vlot in 1773 ingekomen zijn van Alkmaar. |
|
|
Op 24 juli 1773 brengt Prins Willem V een bezoek aan Leeuwarden om het 100-jarige bestand van Alkmaar te vieren, het einde van het Rampjaar 1672-1673. Het bezoek wordt slechts twaalf dagen van tevoren bekend gemaakt. Snel wordt het feest in gereedheid gebracht. Twee poorten worden gebouwd. Hieraan werkt Philippus Stroband aan mee (bron: Sytse ten Hoeve). |
|
|
Cornelis Rijp maakt in 1773 twee tekeningen van de beide poorten, die beide ruim voorzien zijn van vlaggen en verlichting. Ze zijn 40 voeten breed en 50 voeten hoog. (Collectie Rijksmuseum). |
|
|
In het Jaerboek 1773 wordt vanaf pagina 1310 het bezoek van Prins Willem V aan Leeuwarden beschreven. Over de “Eerpoorten” staat een korte beschrijving: |
|
|
In Leeuwarden wordt dochter Maria H. geboren op 22 december 1774, gedoopt op 4 januari 1775 in de Jacobijnerkerk. Zij overlijdt wordt op 19 juni 1775 op Oldehoofsterkerkhof begraven. |
|
|
Ruim een half later wordt Hendricus op 5 februari 1776 geboren en op 14 februari in de Jacobijnerkerk te Leeuwarden gedoopt. |
|
|
In de Leeuwarder Courant van 24 februari 1776 staat, dat de “Konstschilder Stroband” een huis huurt “waarin verscheidene Vertrekken zijn” “staande op de Turfmerkt te Leeuwarden”. |
|
|
Op Donderdag den 28 van de Oegstmaand 1777 brengt Prins Willem V weer een bezoek aan Leeuwarden. In het Jaerboek 1777 staat vanaf pagina 1143 een lange beschrijving over de poorten, die deze keer zijn de poorten 77 voeten hoog en 44 voeten breed. Of Philippus hier ook aan mee heeft gewerkt is niet bekend. |
|
|
In een pand in de binnenstad van Leeuwarden is nog werk van Philippus Stroband bewaard gebleven. Het werk heeft hij gesigneerd als “Ph. Stroband jr”. Ph. Stroband sr. was zijn grootvader de mr. Metselaar Philippus Hendriks Stroband (*Sint Truiden, België 1694 -*Leeuwarden 1776), die op de Bredeplaats woonde. |
|
|
Interieur met door Philippus Stroband beschilderd en gesigneerd behangsel |
|
|
in de binnenstad van Leeuwarden(1773-1778) |
|
|
Foto: Albert Reinstra |
|
|
Volgens het lidmatenboek van de Hervormde Gemeente te Leeuwarden zijn Philippus Stroband en Maria Vlot op 20 juli 1778 naar Workum vertrokken. |
|
|
Op 20 juli 1778 komen Philippus Stroband en Maria Magdelena Vlot weer in Workum wonen. Waar Johannes Gerardus wordt geboren op 11 augustus 1779 en op 22 augustus gedoopt in de Sint Gertrudiskerk. |
|
|
Op de 9e van de Wijnmaand (oktober) 1781 overlijdt Gerardus Johannes Nahuys te Leiden, nog maar 43 jaren, 8 maanden en 10 dagen oud. Nahuys is Hoogleraar in de H. Godgeleerdheid benevens de Kerkelyke Geschiedenissen en Predikant te Leiden. Een zware slag voor protestants Nederland. Naar aanleiding van het overlijden van Nahuys schrijft Philippus Stroband op de 25ste van de Wijnmaand het gedicht “Lijkzangen”: |
|
|
Een paar weken later overlijdt Philippus Stroband zijn jongste kind Johannes Gerardus, want op 14 november 1781 wordt hij beluidt. Door Rinse Durks wordt een “één duim kiste voor Filips Strobant haar kint lang 3½ voet met 2 hengsels”. |
|
|
In 1782 moet er nog een dochter Anke geboren zijn, want op 27 december 1819 overlijdt zij te Zaandam No. 667 Westzijde op 37-jarige leeftijd, echtgenote van Hendrik Bakker. |
|
|
In de Huis- en Woonregister van Workum komen we Philippus Stroband in 1784 tegen als eigenaar en bewoner van het huidige Noard 13. Philippus komt te overlijden en op 7 oktober 1784 wordt een “dood kist” gemaakt door Rinse Durks: “1½ duims met 2 hingsels & 8 schroeven”. Op 8 oktober wordt hij beluid. |
|
|
Zijn vrouw Maria Magdalena Vlot overlijdt een half jaar later. Op 31 maart 1785 wordt “een 1½ d dood kist voor Plippus Strobants wedu 2 hengsels 8 schroeven” gemaakt door Rinse Durks. |
|
|
Tussen juli 1778 en zijn dood in oktober 1785 moet Philippus Stroband voor zijn buurtbewoners op Noard 3 de nog steeds bestaande behangsels hebben gemaakt. Gezien de overeenkomst tussen de behangsels uit Leeuwarden heeft Sytse ten Hoeve de behangels afkomstig uit Noard 3 toegeschreven aan Philippus Stroband. |
|
|
Op Noard 3 hebben gewoond: de heer R. de Keth (1767-1784) en D.B. van der Haer (1785-1795). Het zou kunnen, dat D.B van der Haer opdracht heeft gegeven, om de hangsels te maken. Het zou een van de laatste werken van Philippus Stroband kunnen zijn. |
|
|
Geheel rechts Noard 3 |
|
|
Hekking ca. 1860 |
|
|
Gedeeltelijke genealogie Stroband |
|
|
Generatie I |
|
|
Philippus Hendriks Stroband |
|
|
*Sint Truiden (België) 1694 - *Leeuwarden 05-02-1776 begraven bij de Westerkerk Philippus Hendriks Stroband is vanuit Sint-Truiden (België) op jonge leeftijd naar Leeuwarden gekomen; woont te Leeuwarden (1716); mr. metselaar, Oost Minnema-espel (1749); mr. metselaar (1749); woont aan de Bredeplaats te Leeuwarden (1749, 1761, 1771) |
|
|
x1 Leeuwarden, Galileeër kerk 12-04-1716 |
|
|
Froukjen Ypes Wielema |
|
|
woont te Leeuwarden (1716) |
|
|
Kind: |
|
|
Hendrik Stroband *Leeuwarden 1719 ~Leeuwarden 12-03-1719 zie 1 |
|
|
x2 Leeuwarden, Jacobijnerkerk 23-11-1749 |
|
|
Antje Willems +Leeuwarden 30-06-1767 begraven bij de Jacobijnerkerk |
|
|
woont te Leeuwarden (1749) |
|
|
Generatie II |
|
|
1. Hendrik Stroband *Leeuwarden 1719 ~Leeuwarden 12-03-1719 - +Workum 07-10-1805 (86 jaar, groot 7 maanden) |
|
|
mr.beeldhouwer te Leeuwarden (1744); in gekomen van Amsterdam 25-11-1744 volgens het Lidmatenregister van de Hervormde Gemeente Leeuwarden (1744); mr. beeldhouwer in Leeuwarden, Oost Keimpema-espel (1749); Woont aan de Korfmakerstraat te Leeuwarden (1749, 1750); commies te Workum (1752, 1769); woont in 1757 in het pand Súd 149 (hier woonde in 1747 de Commijs Hofman); In 1767 woont zoon Johannes bij hem in; In 1772 woont Johannes in Súd 148 en Hendrik nog in Súd 149; woont in 1805 er nog; Ds. W.E. Chatin van Workum is door de gemeenteraad de preekstoel ontzegd, omdat hij door de kerkenraad “gedeporteerd” zou zijn. Hierdoor krijgt Chatin al geruime tijd geen salariëring meer. Volgens Chatin is dit in strijd met de scheiding van Kerk en Staat. Willem Elias Chatin is predikant te Workum van 1792 tot 1804 en tevens rector. In de Leeuwarder Courant komen vele ingezonden stukken van aanhangers en tegenstanders van Chatin. Hendrik Strobandt is kerkoudste en wordt vandaar vaak genoemd. Ds. Chatin heeft het over het : “onbeschaamt Caracter van H. Strobant”. Sake Jans en Homme Jacobs hebben het over “H. Strobant en zijn Makkers”. Hendrik Strobant noemt zijn tegenstanders “lage Schepzels”. |
|
|
Leeuwarder Courant 27 juni 1801: |
|
|
Leeuwarder Courant 4 juli 1801: |
|
|
Leeuwarder Courant 18 juli 1801: |
|
|
Leeuwarder Courant 25 juli 1801: |
|
|
Tot zijn dood is Hendrik Stroband ontvanger der Convoyen en Licenten. Hij overlijdt te Workum 86 jaar en groot 7 maanden oud (1805). “Met verzoek om van Condoleantie Brieven verschoond te blyven” staat in de rouwadvertentie. De reden is, dat ontvanger de portokosten moet betalen. |
|
|
Leeuwarder Courant 9 oktober 1805: |
|
|
x Leeuwarden, Westerkerk 22-05-1744 |
|
|
Maria/Marijke Ruardi *Leeuwarden 22-09-1719 ~Leeuwarden 14-09-1719 - +Workum 08-04-1791 |
|
|
dochter van Johannes Ruirds Ruardy (1682-1764) en Nieske Paulus’ Creeft (1676-1750); |
|
|
woont te Leeuwarden (1744); doet belijdenis in de Ned Herv Kerk te Leeuwarden (21-12-1746); een ½ duims met 4 hingsels voor Comies Stroobant sijn vrou gemaakt door Huijte Aoutskers(1791); 09-04-1791 ontvangen wegens beluid L 1:10:- Commijs Strobands vrouw. |
|
|
kinderen: |
|
|
1. Vroukje ~Leeuwarden Ned Herv 04-04-1745 –+Leeuwarden 13-05-1745, een kind van Hendrik Stroband begraven bij de Oldehoofdsterkerk |
|
|
2. Johannes ~Leeuwarden Ned Herv 19-10-1746 naar 1.2 |
|
|
3. Philippus ~Leeuwarden, Jacobijnerkerk 30-07-1749 naar 1.3 |
|
|
4. Paulus ~Workum Ned Herv 03-09-1752 naar 1.4 |
|
|
5. Henderik ~Workum Ned Herv 20-02-1756 - +Workum 23-11-1762 |
|
|
Generatie III |
|
|
1.2. Johannes Stroobant ~Leeuwarden Ned Herv 19-10-1746 – +Leeuwarden 13-01-1810 |
|
|
woont bij zijn vader op Súd 149 (1767); woont te Workum, aangegeven door zijn vader Hendrik Stroobant (1770); huurt Súd 94 (1770); woont op Súd 148 zuidkant (1772); procureur te Balk (1785); woont aan de Dubbelstraat te Balk (1804); ingekomen van Balk, Herv. Gemeente Leeuwarden (1803); procureur te Leeuwarden (1797); eigenaar van kamers aan het Blokhuisplein te Leeuwarden (1805); 63 jaar, laat 2 kinderen na (1810) |
|
|
x Workum 22-04-1770 (Ned.Herv.Kerk) |
|
|
Margrita Henrietta Vlot ~Workum Ned Herv. 16-02-1749 |
|
|
dochter van medecine doctor en hopman Hendrik Vlot te Workum en Maria Elisabeth Leemput |
|
|
woont te Workum (1770); ingekomen van Balk, Herv. Gemeente Leeuwarden (1803); woont aan Over de Kelders te Leeuwarden (1800) |
|
|
kinderen: |
|
|
1.2.1 Maria Elizabeth ~Workum Ned Herv 02-10-1771 "Saturni den 14 Junij 1794. Klaas Reintjes van Loppersum ps en Maria Elisabeth Stroband van Workum pro qua attestatie van intekeninge van Dre S. van Anderinga van Workum de dato de 11 dezer" x Workum Ned Herv 29-06-1794 Klaas Reintjes (Hoeksema) *Loppersum 1764/1765 - +Appingedam 30-04-1837, 72 jaar, zoon van Derk Jans, olijslagersknecht, en Hieltje Sipkes (woont te Groningen 1771; verver en glazemaker te Appingedam 1813, verwer te Appingedam 1827, zonder beroep te Appingedam 1837). Uit het huwelijk met Maria Elizabeth Stroband wordt één dochter geboren op 27-11-1801 Willemina Flot genaamd, op 't Zandt gedoopt op 06-12-1801; 2e huwelijk Appingedam 05-05-1804 met Jantje Jans Tol, 3e huwelijk Appingedam 21-04-1813 met Nijessien Lambertus van Teijlinga (1813) |
|
|
1.2.2 NN +30-05-1773 een duijms kiste voor Johannes Strobandts kint een brijeter met schroeven gemaakt door Outger Huijtes |
|
|
overlijdensakte van Sjoerdtje Jelles Valk met de handtekening van haar moeder Nieske Stroband |
|
|
1.2.3. Neske/Nieske ~Workum Ned Herv 27-08-1775 -+Stavoren 24-0-1828 x Workum Ned Herv 20-05-1798 Jelle Wijbes (Valk) (woont te Workum, turfschipper) ~Wirdum Ned. Herv. 22-01-1764 - +Avenhorn 24-10-1828, zoon van Wijbe Feddes en Sjoertje Rienks Tasma. Wijbe en Sjoertje verrhuizen van Wirdum naar Workum, waar Wijbe zich op 15-06-1779 laat inschrijven als burger van Workum. In 1810 en 1811 woont Jelle Wybes Valk op 't Ald Fortún (Hylperdyk 1), waar hij een kamer huur van Piebe Wagenaar (Piebeboer). In 1813 huurt Jelle Wybes Valk een woning van de weduwe Hotje Lieuwes (Wijk G 33, Sylspaed 21). In 1813 is de woning eigendom geworden van Jelle zijn broer Fedde Wybes Valk, die een huis verder woont (Wijk G 35, Sylspaed 23). In 1818 woont Jelle Wybes Valk nog op Sylsped 21. Op 25-10-1818 overlijdt op 53-jarige leeftijd Jelle in 't schip te Avenhorn, waar veel turf wordt gewonnen. In 1819 is zijn broer Fedde nog steeds eigenaar van Sylspaed 21, maar de woning is "ledig". Nieske woont te Workum zonder bedrijf (1825). |
|
|
Leeuwarder Courant 5 december 1828: |
|
|
1.2.4. Henricus *Balk 07-03-1782 ~Balk Ned Herv 31-03-1782 |
|
|
in het pand met te trapgevel heeft Philippus Strooband zijn schildersbedrijf (Noard 13) |
|
|
1.3. Philippus Stroband ~Leeuwarden, Jacobijnerkerk 30-07-1749 - +Workum 07-10-1784 |
|
|
komt van Workum, aangegeven door zijn vader (1771); woont in Alkmaar (1772); lid van het Schilders-Gildt Sint Lucas te Alkmaar (26-11-1771 – 1773); Hij heeft in 1773 meegewerkt aan de erepoort ter gelegenheid van de inkomst van stadhouder Willem V in Leeuwarden (1773);woont in Leeuwarden op de Turfmarkt (1774, 1776); Volgens het Lidmatenboek van de Hervormde Gemeente te Leeuwarden vertrekken Philippus Stroband en Maria Magdalena Vlot op 20 juli 1778 naar Workum; woont in 1784 op Noard 13; een dood kist voor Fhilipus H. Stroobant 1½ duims met 2 hingsels & 8 schroeven gemaakt Rinse Durks; 08-10-1784 ontvangen wegens beluid L 1:10:- (1784); in 1785 wonen hier zijn erven. Op Noard 3 waar de behangsels uit komen hebben gewoond: de heer R. de Keth (1767-1784) en D.B. van der Haer (1785-1795). Het zou kunnen, dat D.B van der Haer er opdracht voor heeft gegeven en zou het een van de laatste werken van Philippus Strooband kunnen zijn. |
|
|
x Workum 09-06-1771 (Ned.Herv.Kerk) |
|
|
Maria Magdalena Vlot ~Workum Ned Herv 08-03-1741 - +Workum 31-03-1785 dochter van medecine doctor en hopman Hendrik Vlot te Workum en Maria Elisabeth Leemput (1735, 1749); komt van Workum, aangegeven door haar moeder (1771); het echtpaar komt in 1773 van Alkmaar in Leeuwarden te wonen en vertrekken op 20 juli 1778 |
|
|
naar Workum; een 1½ d dood kist voor Plippus Strobants wedu 2 hengsels 8 schroeven door Rinsk Durks (1785). |
|
|
kinderen: |
|
|
1.3.1. Maria Elisabeth ~Alkmaar Gereformeerd 13-10-1772 |
|
|
1.3.2. Maria H. *Leeuwarden 22-12-1774 ~04-01-1775 Jacobijnerkerk te Leeuwarden - +19-06-1775 begraven op het Oldehoofdsterkerkhof |
|
|
1.3.3. Hendricus *Leeuwarden 05-02-1776 ~14-02-1776 Jacobijnerkerk te Leeuwarden - +Harlingen Wijk HW nr 162 19-11-1858; woont te Harlingen (1807); Griffier Inspecteur aan 't Bureau van Politie te Harlingen (1813) x Leeuwarden 17-04-1807 Ida Jacoba Zaal *Amsterdam 1782/1783 - +Franeker Wijk TW nr 39 21-04-1846, dochter van Jan Aderjaan Zaal en Jacoba Roziena Jacobie; woont te Leeuwarden (1807) |
|
|
1.3.4. Johannes Gerardus *Workum 11-08-1779 ~Ned.Herv.Kerk 22-08-1779 - +Workum 14-11-1781 beluid het zoontje van Filippus Stroband; een duim kiste voor Filips Strobant haar kint lang 3½ voet met 2 hengsels gemaakt door Rinse Durks. |
|
|
1.3.5. Anke *1781/1782 – + Zaandam No. 667 Westzijde 27-12-1819 x Hendrik Bakker; wonende te Zaandam. |
|
|
het waaggebouw ca. 1880 |
|
|
collectie Rijksmuseum |
|
|
1.4 Paulus/Pouwlus Stroband ~Workum Ned Herv 03-09-1752 - +Workum Wijk B nr 75 (Súd 49) 27-02-1831 |
|
|
bakker te Harlingen (1777); woont in de Voorstraat te Harlingen (1778); huurt woning op Súd 137 (1779); woont op de hoek Voorstraat-Raadhuisstraat te Harlingen (1789); eigenaar en bewoner van Súd 151 (1810, 1814); makelaar te Workum (1811); beëdigd makelaar te Workum (1811); verhuurt Súd 151 en huurt Súd 133 (1817); huurt Súd 118 (1819, 1825); huurt Súd 43 (1818); huurt Súd 61 (1826, 1828); huurt Súd 49 (1829, 1830); waagmeester te Workum, 78 jaar, zoon van Hendrikus Stroband en van Maria de toenaam van de moeder onbekend (1831) |
|
|
x1 Franeker Gerecht 12-04-1777 Harlingen Ned Herv 04-05-1777 |
|
|
overlijdensakte van Christiana Wilhelmina Beek |
|
|
archief Oudheidkundige Vereniging Warkums Erfskip |
|
|
Christiana/Christina Wilhelmina Beek *1750/1751 - +Workum 03-08-1807 |
|
|
woont te Franeker (1777); doet belijdenis te Harlingen Ned Herv, woont in de Voorstraat te Harlingen (19-11-1778); 56 Jaren overleden te Workum gehuwd geweest nalatende Twee kinderen Uit een huwelijk (1807). |
|
|
kinderen: |
|
|
1.4.1. Hendrikus *Harlingen 20-02-1778 ~Harlingen Ned Herv 20-02-1778 |
|
|
1.4.2 Johannes *Harlingen 06-03-1780 ~Harlingen Ned Herv 26-03-1780 - +Harlingen, Rosegragt 04-06-1811 (31 jaar) |
|
|
1.4.3 Willem *Harlingen 05-04-1782 ~Harlingen Ned Herv 23-04-1782 |
|
|
1.4.4 Philippus *Harlingen 08-0-1785 ~Harlingen Ned Herv 04-02-1785 |
|
|
1.4.5 Willem *Harlingen 28-08-1786 ~Harlingen Ned Herv 19-09-1786 |
|
|
x2 Workum, Ned. Herv. 18-01-1811 |
|
|
Geertje Jarigs Siesverda *Workum 09-10-1777 ~Workum Ned Herv 19-10-1777- +Workum Wijk B nr 75 (Súd 49)15-08-1846 |
|
|
dochter van Jarig Cornelis en Pijtje Johannes, doopheffer is grootmoeder Geertje Aukes (1777) |
|
|
woont te Workum (1811); huurt Súd 53 (1831); huurt Súd 55 (1833); huurt Súd 49 (1835, 1846); dochter van “Jaring en Geertje beide overleden zijnde de toenamen onbekend”, 68 jaar, certificaat van onvermogen (1846). |
|
|
kind: |
|
|
1.4.6 Jarig *Workum 02-03-1811 vroedvrouw is Jouwerke Gerbens, de ouders zijn Gereformeerd - +Workum 09-06-1811 |
|
|
Behangsels uit Noard 3, Workum |
|
|
Tot 1959 is de Coöperatieve Boerenleenbank gevestigd in het pand Noard 3 te Workum. De bank betrekt een nieuw pand aan de Aldewei 7 te Workum. Bij het verlaten van Noard 3 worden de behangsels verwijderd en door de Boerenleenbank in bewaring gegeven bij het Bureau van de Rijksinspecteur voor Roerende Monumenten te ’s-Gravenhage. |
|
|
Sinds 1965 heeft de Oudheidkundige Vereniging Warkums Erfskip een oudheidkamer ingericht op de eerste en tweede verdieping in het oude waaggebouw op de Merk 4. In 1973 verlaat de politie de begane grond van het waaggebouw. Warkums Erfskip krijgt de mogelijkheid ook de begane grond te gebruiken. |
|
|
Op 29 april 1973 schrijft het bestuur van Warkums Erfskip, de voorzitter Arij Gaastra en de secretaris Jan Faber, een brief aan het bestuur van de Coöperatieve Rabobank “Workum e.o.” met het verzoek de wandschilderingen te mogen overnemen. |
|
|
In de bestuursvergadering van de bank wordt het besproken en “na ampele bespreking meende het bestuur, daar zij zeer sympathiek tegenover dit plan staan, deze wandbeschildering aan de vereniging ‘Warkums Erfskip’ te schenken…” In de brief van 15 mei 1973 worden echter wel een paar voorwaarden hier aan verbonden: “Het bestuur is van mening dat op deze wijze de wandbeschildering het beste voor de Workumer burgerij bewaard zal blijven. Zij zou echter wel de voorwaarde willen stellen dat de vereniging zicht verplicht om deze wandbeschildering niet te doen verkopen of op enige andere wijze te vervreemden. Zij moet dus voor altijd in het bezit van Uw vereniging blijven.” De brief is ondertekend door de directeur Sjouke Ybema. |
|
|
De Rijksinspecteur voor roerende monumenten de Weledelgeboren Heer D.F. Lunsingh Scheurleer van het Bureau van de Rijksinspecteur voor Roerende Monumenten te ’sGravenhage geeft in een brief van 28 mei 1973 de maten van de behangsels door: 98 x 114 (dessus de portie), 252 x 180 (2 stuks), 252 x 210, 252 x 232 (2 stuks), 130 x 110. Op de bijgevoegde foto’s is te zien, dat de behangsels beschadigd zijn. De maten bij de foto’s wijken af van die in brief zijn genoemd: schoorsteenstuk 18e eeuw beschilderd doek ±98x114, ±208x250, ±232x250, ±178½x250 en ±178½x250. “Dessus de portie” betekent “Boven de poort”. Dat wil zeggen, dat dit behangsel boven de deur zat en geen schoorsteenstuk is. |
|
|
De toestand van de schilderingen blijken slecht te zijn, zodat ze eerst gerestaureerd moeten worden. Door bemiddeling van de Rijksinspecteur te Den Haag wordt door de schilderijenrestaurateur Nico van Bohemen, wiens atelier aan de Laan van Roos en Doorn 51 te Scheveningen is gevestigd, op 9 juni 1973 een prijsopgaaf gemaakt. Het restaureren van de vier “grote vakken” (ca. 24 m²) en de “dessus de porte” (ca. 1 m²) kost in totaal f 4.000,- Daar komt nog 16% B.T.W. overheen, zodat het totale bedrag komt op f 4.640,-. Het bedrijf Nico van Bohemen bestaat nog steeds. |
|
|
Van het Ministerie van Cultuur, Recreatie en Maatschappelijk Werk (C.R.M.) wordt 40% van de kosten toegezegd met een maximum van f 1.856,-. |
|
|
Ook het Ministerie van C.R.M. stelt voorwaarden. |
|
|
- het niet toegestaan de behangsels zonder hun toestemming te herstellen; |
|
|
- de behangsels worden zo geplaatst, dat de beschadigingen zo gering mogelijk zijn; |
|
|
- onderhoud zich beperkt te voorzichtig afstoffen; |
|
|
- het mag niet worden vervreemd; |
|
|
- verplaatsing naar een ander gebouw mag pas nadat het van het Ministerie van C.R.M. hiervan op de hoogte is gesteld; |
|
|
- het door het Ministerie van C.R.M. aan te wijzen personen zijn gerechtigd de behangselschilderijen te bezichtigen en toe te zien , dat deze behoorlijk zijn geplaatst; |
|
|
- bij niet naleving dient het bedrag terug te worden betaald. |
|
|
De Friese Federatie van Musea, het Anjerfonds, het Stadsburgerweeshuis en de gemeente Workum worden ook aangeschreven om subsidie. De Oudheidkundige Verengiging Warkums Erfskip is op dat moment niet in staat het bedrag zelf op te brengen. Dankzij de aangeschreven instanties komt het bedrag, dat nodig is binnen, zodat de behangsels gerestaureerd en in het waaggebouw op de eerste etage geplaatst kunnen worden. |
|
|
de behangsels op de eerste etage van het waaggebouw |
|
|
Het is niet bekend wie de doeken heeft gemaakt. De secretaris Rinse van der Veen gaat op onderzoek uit en benadert het Westfries Museum te Hoorn. In Hoorn zijn het Jozefhuis behangsels gerestaureerd, die qua kleur en uitvoering overeenkomen met de Workumer behangsels. In Hoorn was van 1777 tot en met 1824 een behangselfabriek gevestigd als onderdeel van de “Vaderlandsche Maatschappij voor Reederij en Koophand ter liefde van ’t Algemeen”. |
|
|
De Hoornse behangselfabriek heeft aan negen Workumers behangsels geleverd: |
|
|
Simon Stoffels 1805 schoorsteenstuk |
|
|
L. Visser 1805, 1809 schoorsteenstuk en gedrukt behangsel |
|
|
O. Tietjes 1805 schoorsteenstuk en gedrukt behangsel |
|
|
Germen Kingma 1805 schoorsteenstuk en lijstenbehangsel |
|
|
Pieter Brunger 1805 schoorsteenstuk en landschap |
|
|
R.J. Kingma 1806 schoorsteenstuk en lijstenbehangsel |
|
|
Tjebbe Wiebes 1806 schoorsteenstuk en lijstenbehangsel |
|
|
P. van der Velden 1806 schoorsteenstuk en lijstenbehangsel |
|
|
J.J. Stelwagen 1807 lijstenbehangsel |
|
|
Bij de gemeente Nijefurd wordt een lijst met bewoners opgevraagd van Noard 3 en 5. Helaas blijkt geen van bovenstaande personen hier te hebben gewoond. |
|
|
De behangsels worden geplaatst op de eerste etage in het waaggebouw en blijven daar zitten tot de grote restauratie van het waaggebouw in 2007. Klaes Posthuma van de v.o.f. Galerie/Atelier “Acanthus” te Harlingen demonteert de behangsels in juli dat jaar. Hij voert nog onderhoud uit voor de kwaliteitsstabilisering en doet een beperkte restauratie. In april 2008 wordt het werk opgeleverd. “De behangsels kunnen weer jaren sprankelend getoond worden,” aldus Klaes Posthuma. De totale kosten zijn inclusief B.T.W. en reiskosten 4.339,25euro. Op Facebookpagina van Galerie Atelier Acanthus wordt sinds 6 april 2015 met enige trots het schoorsteenstuk getoond. Het bedrijf is sinds 2019 te Akkrum gevestigd. |
|
|
"Dessus de portie" (reproductie door Klaes Posthuma) |
|
|
De gerestaureerde behangsels worden tijdelijk opgeslagen in een loods van Henk de Haas te Workum. Slechts twee doeken, de grootste en het schoorsteenstuk, worden in 2008 herplaatst. Doordat de vloer op de eerste etage is verhoogd, passen de doeken niet meer. Ten gevolge van de herinrichting in 2017 verdwijnen de twee tentoongestelde doeken weer in de loods. |
|
|
In Leeuwarden wordt een behangsel bekend, waarop de naam “Ph. Stroband jr” staat. Sytse ten Hoeve kent ook de Workumer behangsels en ziet een grote overeenkomst tussen de behangsels. Hoewel op dat moment nog onbekend is, dat Philippus Stroband in Workum heeft gewoond en gewerkt, schrijft Ten Hoeve ook het Workumer behangsel aan hem toe. In 2021 wordt ontdekt, dat Philippus Stroband tussen 1778 ne 1784 in Workum heeft gewoond en dat hij overleed op Noard 13, slechts vier huizen vanaf Noard 3 verwijderd. Wat Sytze ten Hoeve zijn aanname versterkt. |
|
|
In 2019 komt het Workumer stadhuis beschikbaar voor de Oudheidkundige Vereniging Warkums Erfskip. Na meer dan tien jaar in de loods van Henk de Haas te hebben gestaan, krijgen de doeken een mooie plek in de burgemeesterskamer. De “dessus de portie” heeft een mooie plek gekregen “boven de poort” naar de Raadzaal. Het Ministerie van C.R.M. bestaat niet meer, maar diens opvolger het Ministerie van O.C.W. is inmiddels van de verhuizing naar Merk 1 op de hoogte gesteld. |
|
|
de behangsels in de Boargemasterskeamer van het Workumer stadhuis (2021) |
|
|
de behangsels in de Boargemasterskeamer van het Workumer stadhuis (2021) |
|
|
Bronnen: |
|
|
Mededelingen Albert Rienstra |
|
|
Archief Oudheidkundige Vereniging Warkums Erfskip |
|
|
' |
|
|
